مسؤولیت نعمت ها(اخلاقى، اعتقادى) ...

حکمت 290مسؤولیت نعمت ها(اخلاقى، اعتقادى)

و درود خدا بر او، فرمود: اگر خدا بر گناهان وعدة عذاب هم نمى داد ، لازم بود به خاطر سپاسگزارى از نعمت هایش نافرمانى نشود.

الگوى کامل انسانیت(اخلاقى، اجتماعى، تربیتى) ...

حکمت 289الگوى کامل انسانیت(اخلاقى، اجتماعى، تربیتى)

و درود خدا بر او ، فرمود: در گذشته برادرى دینى داشتم که در چشم من بزرگ مقدار بود، چون دنیاى حرام در چشم او بى ارزش مى نمود، و از شم بارگى دور بود، پس آنچه را نمى یافت آرزو نمى کرد، و آنچه را مى یافت زیاده روى نداشت، در بیشتر عمرش ساکت بود، اما گاهى که لب به سخن مى گشود بر دیگر سخنوران برترى داشت، و تشنگى پرسش کنندگان را فرو مى نشاند به ظاهر ناتوان و مستضعف مى نمود، اما در بر خورد جدى چونان شیر بیشه مى خروشید، یا چون مار بیابانى به حرکت در مى آمد . تا پیش قاضى نمى رفت دلیلى مطرح نمى کرد، و کسى را عذرى داشت سرزنش نمى کرد، تا آن عذر او را مى شنید، از درد شکوه نمى کرد، نگر پس از تندرسى و بهبودی، آنچه عمل مى کرد مى گفت، و بدانچه عمل نمى کرد چیزى نمى گفت، اگر در سخن گفتن بر او پیشى مى گرفتند در سکوت مغلوب نمى گردید.

و بر شنیدن بشتر از سخن گفتن حریص بود. اگر بر سر دو راهى دو کار قرار مى گرفت ، مى اندیشید که کدام یک با خواسته نفس نزدیک تر است با آن مخالفت مى کرد، پس بر شما باد روى آوردن بهاین گونه از ارزش هاى اخلاقى، و با یکدیگر در کسب آن ها رقابت کنید، و ارگ نتوانستید ، بدانید که به دست آوردن برخى از آن ارزش هاى اخلاقى بهتر از رها کردن همه آن هاست.

جُهل و خوارى(علمى) ...

حکمت 288جُهل و خوارى(علمى)

و درود خدا بر او، فرمود: هرگاه خدا بخواهد بنده اى را خوار کند ، دانش را از او دور سازد.

مشکل درک قضا و قدر(اعتقادى) ...

حکمت 287مشکل درک قضا و قدر(اعتقادى) .

و درود خدا بر او، فرمود: (از قَدُر پرسیدند، پاسخ داد: )

راهى است تاریک ، آن را مى پیمائید ، و دریایى است ژرف ، وارد آن نشوید ، و رازى است خدایى ، خود را به زحمت نیندازید.

سرانجام خوشى ها(سیاسى، اجتماعى) ...

حکمت 286سرانجام خوشى ها(سیاسى، اجتماعى)

و درود خدا بر او ، فرمود: مردم چیزى را نگفتند خوش باد، جز آن که روزگار، روز بدى را براى او تدارک دید.

ضرورت استفاده از فرصت ها(اخلاقى) ...

حکمت 285ضرورت استفاده از فرصت ها(اخلاقى)

درود خدا بر او ، فرمود: آنان که وقتشان پایان یافته خواستار مهلتند ، و آنان که مهلت دارند کوتاهى مى ورزند!.

علل سقوط جامعه(اجتماعى، سیاسى) ...

حکمت 283علل سقوط جامعه(اجتماعى، سیاسى)

و درود خدا بر او ، فرمود: جاهلان شما پْر تلاش، و اگاهان شما تن پرور و کوتاهى ورزند!.

غرور ، آفت پندپذیرى (اخلاقى) ...

حکمت 282غرور ، آفت پندپذیرى (اخلاقى)

و درود خدا بر او ، فرمود: میان شما و پندپذیرى ، پرده اى از غرور و خود خواهى وجود دارد.

دانش ، نابود کنندة عْذرها (اخلاقى، علمى) ...

حکمت 284دانش ، نابود کنندة عْذرها (اخلاقى، علمى)

و درود خدا بر او ، فرمود: دانش، راه عذر تراشى را بر بهانه جویان بسته است.

برترى عقل از مشاهدة چشم(علمى) ...

حکمت 281برترى عقل از مشاهدة چشم(علمى)

و درود خدا بر او، فرمود: اندیشیدن همانند دیدن نیست، زیرا گاهى چشم ها دروغ مى نمایاند ، اما آن کس که از عقل نصیحت خواهد به او خیانت نمى کند.

یاد قیامت و آمادگى(اخلاقى، اعتقادى

حکمت 280یاد قیامت و آمادگى(اخلاقى، اعتقادى

و درود خدا بر او ، فرمود: کسى که به یاد سفر طولانى آخرت باشد خود را آماده مى سازد.

شناخت جایگاه واجبات و مستحبات (عبادى) ...

حکمت 279شناخت جایگاه واجبات و مستحبات (عبادى)

و درود خدا بر او ، فرمود: هر گاه مستحابت به واجبات زیان رساند آن را ترک کنید.

ارزش تداوم عمل(اخلاقى، تربیتى) ...

حکمت 278ارزش تداوم عمل(اخلاقى، تربیتى)

و درود خدا بر او ، فرمود: کار اندکى که ادامه یابد، از کار بسیارى که از آن به ستوه آیى امیدوار کننده تر است.

سوگند امام (ع)(اعتقادى) ...

حکمت 277سوگند امام (ع)(اعتقادى)

و درود خدا بر او ، فرمود: نه ، سوگند به خدایى که با قدرت او شب تاریک را به سر بردیم که روز سپیدى در پى داشت، چنین و چنان بود!

پرهیز از دو رویى ها(اخلاقى) ...

حکمت 276پرهیز از دو رویى ها(اخلاقى)

و درود خدا بر او، فرمود: خدایا به تو پناه مى برم که ظاهر من در برابر دیده ها نیکو و درونم در آنچه که از تو پنهان مى دارم، زشت باشد، و بخواهم با اعمال و رفتارى که تو از آن آگاهى ، توجه مردم را به خود جلب نمایم، و چهرة ظاهرم را زیبا نشان داده با اعمال نادرستى که درونم را زشت کرده به سوى تو ایم، تا به بندگانت ، نزدیک ، و از خشنودى تو دور گردم.

ضد ارزش هاى اخلاقى(اخلاقى، اجتماعى) ...

حکمت 275ضد ارزش هاى اخلاقى(اخلاقى، اجتماعى)

و درود خدا بر او ، فرمود: طمع انسان را به هلاکت مى کشاند و نجات نمى دهد، و به آنچه ضمانت کند، وفادار نیست، و بسا نوشندة آبى که پیش از سیراب شدن گلو گیرش شد؛ و ارزش آنچه که بر سر آن رقابت مى کنند، هر چه بیشتر باشد، مصیبت از دست دادنش اندوهبارتر خواهد بود، و آرزوها چشم بصیرت را کور مى کند، و آنچه روزى هر کسى است بى جستجو خواهد رسید.

ضرورت عمل گرایى(اخلاقى، تربیتى) ...

حکمت 274ضرورت عمل گرایى(اخلاقى، تربیتى)

و درود خدا بر او ، فرمود: علم خود را نادانى ، و یقین خود را شک و تردید مپندارید، پس هر گاه دانستید عمل کنید، و چون به یقین رسیدید اقدام کنید.

ضرورت توکل به خداوند(اعتقادى) ...

حکمت 273ضرورت توکل به خداوند(اعتقادى)

و درود خدا بر او ، فرمود: به یقین بدانید! خداوند براى بندة خود هر چند با سیاست و سخت کوش و در طرح و نقشه نیرومند باشد، بیش از آنچه که در علم الهدی  وعده فرمود: قرار نخواهد داد، و میان بنده، هر چند ناتوان و کم سیاست باشد، و آنچه در قرآن براى او رقم زده حایلى نخواهد گذاشت، هر کس این حقیقت را بشناسد و به کار گیرد، از همة مردم آسوده تر است و سود بیشترى خواهد بد. و آن که آن را وا گذارد و در آن کش کند، از همه مردم گرفتار تر و زیانکار تر است، چه بسا نعمت شده اى که گرفتار عذتب شود و بسا گرفتارى که در گرفتارى ساخته شده و آزمایش گردد، پس اى کسى که از این گفتار بهده مند مى شوی، بر شکرگزارى بیفزاى ، و از شتاب بى جا دست بردار ، و به روزیِ رسیده قناعت کن.

ضرورت استقامت در برداشتن کجى ها (سیاسى) ...

حکمت 272ضرورت استقامت در برداشتن کجى ها (سیاسى)

و درود خدا بر او ، فرمود: اگر از این فتنه ها و لغزشگاه با قدرت بگذرم، دگرگونى هاى بسیار پدید مى آورم.

روش صحیح قضاوت (قضایى) ...

حکمت 271روش صحیح قضاوت (قضایى)

و درود خدا بر او ، فرمود: دو نفر دزد را خدمت امام آوردند که از بیت المال دزدى کرده بودند، یکى برده مردم، و دیگرى برده اى جزو بیت المال بود، امام فرمود

برده اى که از بیت المال است حدى بر او نیست، زیرا مال خدا مقدارى از مال خدا را خورده است، اما دیگرى باید حد دزدى با شدت بر او اجرا گردد (سپس دست راست او را برید).

روش صحیح قضاوت (قضایى) ...

حکمت 271روش صحیح قضاوت (قضایى)

و درود خدا بر او ، فرمود: دو نفر دزد را خدمت امام آوردند که از بیت المال دزدى کرده بودند، یکى برده مردم، و دیگرى برده اى جزو بیت المال بود، امام فرمود

برده اى که از بیت المال است حدى بر او نیست، زیرا مال خدا مقدارى از مال خدا را خورده است، اما دیگرى باید حد دزدى با شدت بر او اجرا گردد (سپس دست راست او را برید).