فاطمه (س) الگوی عالم ...

حضرت زهرا (س) و شخصیت بی بدیل ایشان در تاریخ بشریت، نه تنها برای مردم روزگار ایشان ناشناخته باقی ماند ...

شناخت ابعاد وجودی شخصیتهای اثرگذار تاریخی بویژه آنهایی که از مقام عصمت برخوردار هستند در گام نخست به روش مطالعاتی نیاز دارد. 

سراسیمه، شتابزده و بی روش وارد شدن به مسیر مطالعاتی زندگانی این شخصیتها با فاصله های زمانی طولانی که ما با آنها داریم، نه تنها راه به جایی نمی برد، بلکه گاهی انسان را به تصویری از آنها می رساند که نارسا بوده و کاستی دارد.این تصاویر استعداد و توانایی لازم را برای الگو شدن و الگوپذیری ندارد. 

زندگانی حضرت زهرا (س) به رغم کوتاه بودن، به دلیل اندوخته های فراوان در یکی از سرفصلهای مهم مطالعاتی برای انسانها در هر عصر و زمان محسوب می شود.  

اما شناخت زندگانی پربار ایشان باید فارغ از روشهای کلیشه ای باشد. واگرنه شاید با چنین مطالعاتی بتوان به نتایجی دست یافت اما آن نتیجه نه تنها از جامعیت و اکمال لازم برخوردار نیست، بلکه نمی تواند الگویی کاربردی با قابلیت اثرپذیری را به نسل کنونی ارائه کند. 

در ارتباط با زندگانی حضرت زهرا (س) باید چند عنصر را فعال کرد. نخست عناصر و اعتقادات کلامی نسبت به حضرت زهرا (س)؛ قرار داشتن ایشان در عترت طاهره و بر تن داشتن لباس عصمت یکی از این موارد است.  

باید توجه داشت که این اعتقاد لوازمی دارد که باید به صورت دقیق شناسایی شود. نمی توان با منها کردن این اعتقادات به تاریخی گسترده وارد شد، از این رو آشنایی با مبانی اعتقادی ضرورت دارد.  

زیرا ضرورت حفظ دین به صورت مطلق یک وظیفه است و معصوم بیش از هر شخص دیگری در آن می کوشد. 

عنصر دیگری که در شناخت شخصیت حضرت زهرا(س) باید وجود داشته باشد، روش مطالعه تاریخی است. 

 اینکه تنها به ذکر روایت و سخنی از ایشان اکتفا شود، نمی تواند تصویری صحیح و اثرگذار از ایشان ارائه کند. از این رو باید شرایط دوران زندگانی ایشان و رابطه ایشان با این شرایط را نیز بررسی کرد.  

زیرا در هر مطالعه تاریخی باید مواد خام همچون شرایط زندگانی، وقایع دوران زندگانی آنها و نوع ارتباطی که شخصیتها با آن وقایع داشته اند نیز واکاوی شود. و اما عنصر سوم در شناخت نقش حضرت زهرا (س) در وقایع اجتماعی سیاسی پس از رحلت پیامبر (ص) اتکاء به روایات مستند است. 

هم و غم اصلی ایشان، حفظ اسلام نخستین بود، همان گونه که حضرت علی (ع) نیز چنین اراده ای داشتند. چراکه خطر بازگشت به دوران جاهلیت بوضوح حس می شد. 

 اگرچه حضرت علی (ع) خلافت را حق الهی خود می دانستند، اما در دو راهی تاریخی میان دفاع از این حق یا ممانعت از ایجاد تفرقه ای که می رفت اساس جامعه را ریشه کن کند، وحدت را بر حق مسلم خود ترجیح دانستند و این همان مسیری بود که حضرت زهرا (س) نیز آن را پیمودند. 

 اگر بخواهیم نقش حضرت زهرا(س) را در این میانه بررسی کنیم، باید گفت ایشان از بستری که توسط امیرمومنان (ع) ایجاد شده بود، جدا نبودند. 

باید توجه داشت در نگاه شیعی معصوم همواره در طیفی واقع شده است که یک سوی آن حفظ اسلام واقع شده و سوی دیگر تقویت ایمان قرار دارد. این امری است که در تحلیل شخصیت یگانه بانوی اسلام نیز باید به عنوان اصلی اساسی مدنظر باشد. 

بی تردید حضرت زهرا (س) در آنچه که در دوران کوتاه زندگی خود انجام داده اند، به آینده نیز نگاه داشته اند، یعنی با حفظ اسلام و تقویت ایمان همراه با نگاه شیعی، مصالح آینده را نیز در نظر داشتند و راهی روشن را پیش روی آیندگان گشوده اند. 

 اینجاست که مطالعه هدفمند با رعایت عناصر و ملزومات، ما را در شناخت آنچه این یگانه بانوی هستی انجام داده اند، یاری می کند و خروجی تحقیقات به الگویی با قابلیت اثرگذاری و اثرپذیری تبدیل می شود. 

بنابر آنچه از تاریخ باقی مانده، ایشان اگر ایفاگر نقشهای سیاسی اجتماعی نبودند، از صفحه اخبار و حکایات تاریخ محو می شدند و دیگر امروز یاد و نامی از ایشان برجای نمانده بود. 

در حالی که چنین نیست، وقایع مرتبط با ایشان حاکی از نقل های واضح است که نشان می دهد در متن جامعه بوده اند و حتی غزوات رسول خدا (ص) را درک کرده اند. 

 بنابراین ایفای نقش اثرگذار در صحنه سیاست و اجتماع است که امروز نام این بانوی معصوم (س) را جهانگیر کرده است، در غیر این صورت نام ایشان در کنج عزلت از یادها رفته بود.  

حضرت زهرا (س) نه تنها در دوران زندگانی رسول اکرم(ص) بلکه در دوران کوتاه زندگانی خود پس از رحلت ایشان نیز نقشهای حساسی را ایفا کرده اند که می تواند الگوبخش باشد. 

باید توجه داشت که یک خط ممتد حفظ اسلام با همه قدرت و توان و با رویکرد اسوه بودن برای شیعیان، در زندگانی همه ائمه بویژه حضرت زهرا(س) مشاهده می شود.  

حقیقتا تقریب مذاهب اسلامی در زندگانی حضرت زهرا (س) ریشه دارد. زندگی حضرت زهرا (س) سراسر شگردها و آموزه هایی است که از تفرقه امت اسلام جلوگیری می کند.  

اگر نقش ایشان در عبور دادن جامعه آن روز از مسیر اختلافات و چند دستگی از طریق مطالعاتی که شرح آن رفت، تببین شود، می توان به نقش الگوبخش ایشان در تقریب مذاهب نیز پی برد. 

ایشان با وجود همزمانی حیاتشان با معصومی دیگر، هرگز ابتکاری خارج از دایره امامت انجام نداده است. 

بنابر منطق شیعه مبنای حرکت در جامعه امامت است و فاطمه زهرا (س) نیز اقدامی جز این انجام نداده اند، یعنی ایشان حرکتی جز رعایت آنچه در چارچوب ولایت و امامت تعریف شده بود، انجام ندادند.  

دفاعیاتی که حضرت زهرا(س) از امام علی(ع) کردند، چندگانه بود و ابعاد فکری، اعتقادی، عملی و سیاسی را شامل می شد. 

بدین ترتیب می توان گفت یگانه بانوی هستی نماینده ای است که وجوه و ابعاد حمایتگری از ولایت و امام زمان به طور اکمل و اتم در ایشان تبلور یافته است. 

موفق باشید ...