در روابط اجتماعی حقوق متقابل را رعایت کنیم ...

در اجتماع اگر به حقوق هم احترام بگذاریم مفهومی به نام ناهنجاری و در عمل هرج و مرج به بوجود نخواهد آمد .

شبکه ای از روابط بین یک فرد با سایر افراد جامعه اشاره می کنند و بر این باورند که مجموعه رفتار یک فرد با سایر افراد جامعه را که منجر به بهبود شرایط زندگی و اخلاق جامعه می شود، می توان روابط اجتماعی نامید.

هر اجتماع حداقل از ۲ نفر تشکیل می شود که این ۲ نفر در مقابل یکدیگر وظایفی دارند و به آن الزاماً باید پای بند باشند تا جامعه تحقق پیدا کند .

روابط اجتماعی فراتر از یک فرهنگ خاص در جامعه است و حتی فراتر از روابط متقابل انسان هاست و شبکه ای است که در بین انسان ها، موجودات زنده و محیط زیست طراحی شده و برای پایدار ماندن یک جامعه باید به ساز وکار این شبکه توجه داشت تا حیات جامعه استمرار یابد و از این رو حفظ محیط زیست، تلاش برای نقش آفرینی سازنده یک فرد برای پیشبرد اجتماع، تلاش برای ایجاد فرصت های نقش آفرینی یک فرد برای دیگر افراد جامعه، تلاش افراد جامعه برای تبدیل فرصت ها به توانمندی جامعه و مواردی از این قبیل، تنها بخشی از روابط اجتماعی است که افراد تشکیل دهنده اجتماع متعهد به رعایت آن هستند تا انسجام یک جامعه پایدار بماند.

منظور از حق، امتیاز و نصیب بالقوه ای است که برای شخص در نظر گرفته می شود و بر اساس آن، او اجازه و اختیار ایجاد چیزی را دارد یا اولویتی برای او در قبال دیگران در نظر گرفته می شود. حق امری اعتباری و مربوط به ظرف عمل انسان است.

حق یکی از مسائلی است که زیربنای بسیاری از اعمال انسان ها قرار می گیرد و به عنوان حق طبیعی و فطری، حق الهی، حق تشریعی و حق قراردادی از آن یاد می شود .

برخی ناهنجاری های اجتماعی که منجر به تضییع حقوق متقابل مردم می شود ریشه در نارسایی ها و معضلات فرهنگی افراد دارد و از این منظر لزوم ارتقای سطح فرهنگی جامعه برای جلوگیری از ناهنجاری های اجتماعی ضروری است. 

 ظهور پدیده وندالیسم (تمایل به خرابکاری و تخریب) در جامعه که موجب تضییع حقوق دیگر شهروندان می شود، ریشه در مسائل سیاسی دارد و افراد ناخواسته، برای آن که نارضایتی اجتماعی خود را نشان دهند به رفتارهای خشن و ضد ارزشی در جامعه روی می آورند و حقوق دیگر شهروندان را ضایع می کنند.

مشکلات روحی و روانی عامل دیگری برای بروز رفتارهای نامتعادل در جامعه است که آن نیز ممکن است ریشه در مسائل فرهنگی، اقتصادی و معیشتی داشته باشد.

نظم ناپذیری برخی افراد جامعه را ناشی از بی تفاوتی نسبت به سرنوشت اجتماع و نیز یاس از آینده قلمداد می کنند. این کارشناسان بر این باورند که برخی افراد محور جامعه را فردگرایی می دانند و معتقدند جامعه باید برای ارتقای سطح زندگی آن ها تلاش کند و وقتی به این هدف نمی رسند به نوعی به تمرد اجتماعی دست می زنند و تمرد اجتماعی نیز نتیجه ای جز تضییع حقوق دیگران ندارد.

روابط اجتماعی مجموعه ای از ارتباطات انسان ها با یکدیگر از یک سو و ارتباط انسان با محیط زیست از سوی دیگر است.

 روابط اجتماعی در درون خود از موارد متعددی تشکیل شده که از آن جمله می توان به روابط خانوادگی، روابط اقتصادی، تبادلات اداری، علایق و سلایق فرهنگی و... اشاره کرد که هر کدام از این ها از نظر بار ارزشی هم سنگ و هم ارزش با یکدیگرند. از این رو برآیند این ارتباطات میزان مطلوبیت روابط اجتماعی را نشان می دهد».

اگر هر کدام از موارد زیر مجموعه اجتماع دچار خلل یا انحراف شود بر دیگر بخش ها اثر منفی می گذارد و در مجموع روابط اجتماعی جامعه مختل می شود.

زیر مجموعه هایی از این روابط از جمله ارتباطات اقتصادی و بهداشت روانی جامعه دچار اختلال است و آثار آن در جامعه بروز پیدا می کند بنابراین برای برخورداری جامعه از روابط مطلوب اجتماعی به طوری که همه افراد از حقوق مساوی خود بهره مند باشند باید در همه زمینه های اجتماعی تحول ایجاد کرد و آحاد مردم که در فرهنگ اجتماع به آنان«شهروندان» گفته می شود لازم است سطح فرهنگ پذیرش آداب اجتماعی را بالا ببرند واین در درجه اول وظیفه حکومت و در مرحله بعد به عهده تک تک افراد جامعه است.

جامعه ای که در آن حقوق شهروندان کاملاً رعایت شود جامعه آرمانی و مدینه فاضله است که رسیدن به آن به قول فلاسفه «نزدیک به محال» است اما می توان به مرزهای آرمانی جامعه متعادل که انسان ها جایگاه خود را در مجموعه روابط اجتماعی پیدا و حقوق خود و سایر شهروندان را رعایت می کنند، دست یافت و این امر مهم تنها با آموزش ممکن است.

جایگاه هر فرد در اجتماع، سطح مسئولیت اجتماعی را برای آن فرد تعریف می کند لذا جامعه شناسان معتقدند که منزلت اجتماعی، مسئولیت اجتماعی را به دنبال دارد و به موازات آن، مسئولیت هر فرد با بالا رفتن منزلت او در اجتماع بیشتر می شود.

افراد اجتماع به تناسب منزلت خود مسئولیت های متفاوتی را برعهده دارند مثلاً یک معلم مسئولیتی بالاتر از یک فعال اقتصادی دارد یا یک روحانی مسئولیتی به مراتب بالاتر از یک کارمند دارد لذا شان یک معلم و روحانی ایجاب می کند بار مسئولیت سنگین تری را متحمل شود و متناسب با مسئولیت خود حقوق بیشتری نیز برای او متصور است و به طریق اولی مدیران جامعه هرچه مسئولیت شان بیشتر شود باید برای احقاق حقوق دیگران تلاش بیشتری کنند تا به مسئولیت خود عمل کرده باشند.

درروابط اجتماعی، متولیان اجتماعی موظفند بر اساس مسئولیتی که به عهده دارند فعالانه از حقوق شهروندان دفاع کنند و اگر در جایگاه وکیل در جامعه حضور داشتند به وکالت مردم و اگر در مقام شهردار باشند به امور شهری و شهروندی و اگر در لباس روحانی باشند به امور معنوی مردم رسیدگی کنند لذا حقوق مردم به عهده مسئولان است و مسئولان با شناخت از وظایف خود باید در جامعه نقش ایفا کنند.

در بسیاری از کشورها برای شهرهای بالای یک میلیون نفر آموزش های شهروندی تعریف شده و شورای شهر یا شهرداری خود را موظف می داند که این آموزش ها را به شهروندان ارائه دهد حتی در یکی از کشورهای اروپایی این آموزش ها به طور مستمر و در دوره های ۲ ساله به همه شهروندان ارائه می شود و دریافت خدمات شهری و اداری منوط به قبولی شهروندان در این آموزش ها و ثبت در پرونده الکترونیکی شهروندی است حتی دانشجویانی که قرار است در مدت یک یا چند سال محدود در آن شهر زندگی کنند باید آموزش ها را فرا بگیرند و ثبت نام در دانشگاه مشروط به اعلام قبولی در این آزمون هاست.

چگونگی تردد در شهر با وسایل نقلیه عمومی و خصوصی، چگونگی دریافت خدمات شهری و خرید از مراکز خرید، چگونگی استفاده از رسانه های دیداری و شنیداری و روزنامه ها و مجلات، دریافت خدمات الکترونیکی نظیر تهیه بلیت و...، چگونگی ارتباط اینترنتی شهروندان با مسئولان شهری و... تنها بخشی از آموزش هایی است که شهروندان ملزم به رعایت آن هستند و مسئولان شهری نیز موظفند آن را به شهروندان ارائه کنند.

از اظهارنظر کارشناسان در تبیین رفتارهای ناسازگار اجتماعی و ارائه نسخه فرهنگی برای جلوگیری از تضییع حقوق متقابل افراد این گونه بر می آید که برای برخورداری جامعه از رفتارهای سالم باید آموزش حقوق شهروندی محور آموزش های اجتماعی در همه سطوح جامعه باشد و شهروندان با فرا گرفتن حقوق خود در برقراری روابط اجتماعی رفتارهایی متناسب با هنجارهای جامعه بروز دهند.

در روابط اجتماعی برخی رفتارهای فردی موجب تضییع حقوق دیگر شهروندان و افراد جامعه می شود که با آسیب شناسی می توان برخی عوامل درونی جامعه را در بروز این رفتارها کشف کرد.

 از جمله این عوامل ضعف در آموزش شهروندان، ناآگاهی شهروندان از حقوق اجتماعی خود، نارسایی های فرهنگی، مشکلات اقتصادی و برخی مسائل روحی و روانی است. کارشناسان بر این باورند که به منظور ارتقای سطح آگاهی مردم برای بروز رفتارهای اجتماعی متناسب با شأن جامعه باید آموزش های لازم توسط متولیان فرهنگی و اجتماعی ارائه شود تا از تضییع حقوق متقابل شهروندان جلوگیری شود.

موفق باشید ... 

منبع : خراسان نیوز